Een kamer die bewoond wordt door de dame van het rood. Grenzen met kromme lijnen die door de man Simon gevonden rechtgetrokken worden

Karakter is een bildungsroman. In lijn met dat laatste heeft Bordewijk het boek de opdracht meegegeven "Aan mijn kinderen Nina en Robert". De hoofdstukken zijn niet genummerd, maar wel voorzien van een korte titel, passend bij de afstandelijke toon die veel werk van Bordewijk in het interbellum kenmerkt. Zo afgebeten in toon als Bint is Karakter echter niet. Het boek heeft het perspectief van een auctoriële verteller. Het verhaal speelt zich hoofdzakelijk af in het Rotterdam van na de Eerste Wereldoorlog tot eind jaren '30. Zoals in veel van zijn romans en verhalen heeft Bordewijk de personages voorzien van namen die passen bij hun eigenschappen. Zo wordt al direct het contrast geschetst tussen de wilskrachtige, soms ruwe vader Dreverhaven, een nietsontziende deurwaarder, en de elegante, introverte, ietwat neurotische zoon Katadreuffe die vooral op zijn moeder lijkt. Ook bijfiguren dragen passende namen, zoals de machtige advocaat Stroomkoning, de frauderende bureauchef Rentenstein en de angstaanjagende deurwaardersassistent Den Hieperboree.

Het cliché zegt dat literatuur heilige huisjes omverhaalt. Deze roman neemt het huisraad uit het heiligste van alle huisjes, de kerk zelf, en zet het op zijn kop. Vanaf de titel speelt Mystiek lichaam van Frans Kellendonk met de taal van de bijbel. In het evangelie wordt met het mystieke lichaam de gemeenschap der gelovigen bedoeld, met God aan het hoofd. Kellendonk bedoelt er ook het lichaam mee van zijn hoofdpersoon, die een dodelijke ziekte (aids) heeft.

‘Ik ben de Tweede Wereldoorlog’, zei Harry Mulisch, kind van een Duitse vader en een Joodse moeder, over zichzelf. Met zijn meesterwerk Het stenen bruidsbed (1959), waarin een voormalige Amerikaanse gevechtspiloot terugkeert naar het door hem gebombardeerde Dresden, schreef hij een indrukwekkende roman over daders en slachtoffers in tijden van oorlog. Mulisch laat zien dat ‘de rechtvaardige oorlog’ niet bestaat. De werkelijkheid van oorlog is altijd smerig en alle partijen maken vuile handen.